Destek Olmak İçin Reklamlara Tıklayınız...

1 Aralık 2009 Salı

Hece Olcusu


1. Şiirde mısralar arası hece sayısı eşitliğine dayanır.

2. Türkçe kelimelerde hemen hemen bütün heceler eş değerde söylenir. Hecelerde kalınlık, incelik, uzunluk, kısalık farkı gözetilmez. Bu bakımdan hece ölçüsü Türk dilinin yapısına da en uygun ölçüdür.

3. Milli ölçümüzdür.

4. Hece ölçüsüne parmak hesabı da denilir.

5. Hece ölçüsü, Türk edebiyatının başlangıcından bu yana kullanılmıştır. İslamiyetten sonra Divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılırken, Halk edebiyatında hece ölçüsü kullanılmaya devam etmiştir. .

6. Hece ölçüsünün "hece sayısı" ve "duraklar" olmak üzere iki temel özelliği vardır.

a. Hece Sayısı

Hece ölçüsüyle yazılmış bir şiirin bütün mısralarında eşit sayıda bulunur. Hece sayısı aynı zamanda o şiirin kalıbı demektir.

    Bu va tan top ra ğın ka ra bağ rın da ->11 hece
    Sı ra dağ lar gi bi du ran la rın dır       ->11 hece
    Bir ta rih bo yun ca o nun uğ run da   ->11 hece
    Ken di ni ta ri he ve ren le rin dir        ->11 hece

Bu dörtlükteki bütün dizeler 11 heceden oluşmaktadır. Dolayısıyla bu şiir Hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla yazılmıştır.

    Bu da ğı a şam de dim
    A şam do la şam de dim
    Bir ha yır sız yâr i çin
    Her ke se pa şam de dim

Bu dörtlük 7'li hece kalıbıyla yazılmıştır.

    Baş ka sa nat bil me yiz, kar şı mız da du rur ken
    Söy len me miş bir ma sal gi bi A na do lu'muz

Bu şiir Hece Ölçüsünün 14'lü kalıbıyla yazılmıştır.

b. Durak

Hece ölçüsüyle yazılan şiirlerde, ahengi artırmak amacıyla mısralar belli yerlerinden ayrılır. Bu ayrım yerlerine durak (durgunlanma) denir.

1. Durak, ahenk sağlayan bir çeşit ses kesimidir.

2. Sözün gidişi zorlanmadan şiir okuyucusuna bir nefes payı bırakılmıştır.

3. Duraklarda kelimelerden ortalarından bölünemez. İyi bir durakta kelime mutlaka bitmiştir.

Not: Bir şiirde, bütün dizelerin durakları aynı olabileceği gibi, belli dizelerde farklı duraklar da kullanılabilir. Bir şiirin her dizesinde farklı duraklar kullanılmışsa, o şiir duraksız kabul edilir.

4. Hece ölçüsünde ikili, üçlü, dörtlü, beşli, altılı duraklar kullanılmıştır.

Kalıplar:
1. Hece ölçüsüyle yazılmış bir şiirde, bir mısradaki hece sayısı o şiirin kalıbıdır.

2. Hece ölçüsünde "ikili" den "yirmili" ye kadar kalıp vardır.

3. Türk şiirinde en çok kullanılan kalıplar yedili, sekizli, onbirli, ondörtlü kalıplardır.

    Yedili kalıp:

    Giderim-/yolum yaya 3+4=7'li hece ölçüsü
    Cemâlin-/benzer aya
    Eridim-/hayal oldum
    Günleri-/saya saya

    Sekizli kalıp:

    Gel dilberim-/kan eyleme 4+4=8'li hece ölçüsü
    Seni kandan-/ sakınırım
    Doğan aydan / esen yelden
    Seni gülden / sakınırım               (Âşık Ömer)

    Hece ölçüsünün on birli kalıbı:

    İptida Bağdad'a / sefer olanda 6+5=11'li hece ölçüsü
    Atladı hendeği / geçti Genç Osman
    Vuruldu sancaktar / kaptı sancağı
    İletti, bedene / dikti Genç Osman        ( Kayıkçı Kul Mustafa )

    Hece ölçüsünün on dörtlü kalıbı:

    Başka sanat bilmeyiz / karşımızda dururken  7+7=14'lü hece ölçüsü.
    Söylenmemiş bir masal / gibi Anadolu'muz
    Arkadaş, biz bu yolda/ türküler tuttururken
    Sana uğurlar olsun / ayrılıyor yolumuz   ( Faruk Nafiz Çamlıbel)

    Duraksız şiir: (Hece ölçüsünün on birli kalıbı):

    Bir düşünsen, yarıyı geçti ömrüm 11
    Gençlik böyledir işte, gelir gider; 11
    Ve kırılır sonra kolun kanadın; 11
    Koşarsın pencereden pencereye 11 (Cahit Sıtkı Tarancı)

Yukarıdaki dörtlüğü oluşturan bütün dizelerdeki hece sayısı 11'dir. Fakat bütün dizelerde duraklar aynı yerde değildir. Kelimeler ortadan bölünemeyeceğine göre bu dörtlüğü duraksız kâbul etmek zorundayız. Bu durumda yukarıdaki şiir hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla ve duraksız olarak yazılmıştır diyebiliriz.

0 yorum:

Yorum Gönder

ahmet haşim şiir tahlili, ahmet haşim şiir tahlilleri, atilla ilhan şiir tahlili, mehmet akif ersoy şiir, mehmet kaplan şiir tahlilleri, mehmet kaplan şiir tahlilleri 1, mehmet kaplan şiir tahlilleri 2, muhsin yazıcıoğlu şiir, nazım hikmet şiir tahlilleri, necip fazıl kısakürek şiir tahlilleri, nurullah çetin şiir tahlilleri, o belde şiir tahlili, orhan veli şiir tahlili, orhan veli şiir tahlilleri, siir tahlili, siir tahlilleri, siirler, tevfik fikret şiir tahlili, tevfik fikret şiir tahlilleri, yahya kemal şiir tahlili, yahya kemal şiir tahlilleri, şiir, şiir açıklama, şiir açıklamaları, şiir açıklaması, şiir inceleme, şiir incelemesi, şiir nasıl tahlil edilir, şiir tahlil etme, şiir tahlil metodu, şiir tahlil planı, şiir tahlil yöntemi, şiir tahlil yöntemleri, şiir tahlil örnekleri, şiir tahlil örneği, şiir tahlili, şiir tahlili nedir, şiir tahlili örnekleri, şiir tahlili örneği, şiir tahlilleri, şiir tahlilleri örnekleri, şiir ve tahlili, şiiri, şiiri açıklaması, şiiri tahlili, şiirinin açıklaması, şiirinin tahlili,şiirler, şiirleri

İzleyiciler

site ekle
 

Şiir Tahlili Şiir Tahlilleri Şiir Incelemesi Mehmet Kaplan. Copyright 2008 All Rights Reserved Revolution Two Church theme by Brian Gardner Converted into Blogger Template by Bloganol dot com